Algemeen
In vroegere tijden was het hebben van een vaste stam- of familienaam niet de gewoonste zaak ter wereld. Men stelde zich meestal tevreden met bijnamen die dan dikwijls als officiële naam werden aanvaard. Het registreren van de namen wordt geacht te zijn begonnen in de 15e of 16e eeuw en dan alleen maar indien dat noodzakelijk was voor het opmaken van een officieel stuk of akte.
De oorsprong van de namen werd vaak ontleend aan het uitgeoefende beroep of titel, aan de plaats waar men woonde of de omstandigheden waarin men leefde, aan bepaalde karaktertrekken of zelfs aan lichaamsgebreken.
Pleijers of Pleyers
In 1634 verschijnt de naam Pleyers voor het eerst te Slenaken en wel in een doopboekje, bijgehouden door de pastoor van de parochie van de H. Remigius te Slenaken.
De schrijfwijze is in de loop der eeuwen verschillend geweest. Sedert het eerste verschijnen in 1634 zien we dat de naam tot nog toe steeds met "y-greq"wordt geschreven en wel voornamelijk door de in België woonachtige families.
De Nederlandse afstammelingen gebruiken veelal de zogenaamde "lange ij". In 1870 komt de naam voor op een in het Latijn opgesteld doopbewijs en wel met een enkele "i". De dienstdoende pastoor heeft hiermee waarschijnlijk en compromis willen voorstellen.
Aangezien de beheerder van deze website uit Nederland afkomstig is wordt hoofdzakelijke schrijfwijze met "lange ij" gehanteerd. In al deze gevallen gaat het om de naam Pleijers danwel Pleyers.
In Duitsland bestaat de naam "Pleyer" dus zonder "s". Deze stamnaam zou afkomstig zijn uit Leitmeritz in Bohemen Tsjechië. De naam zou zijn ontstaan uit het oude beroep "Bleyer", dat wil zeggen loodgieter van bijvoorbeeld vensterramen.
Op het schutterszilver van de voormalige Schutterij van Slenaken komt dit woord voor als persoonsnaam echter wel met de toevoeging vande letter "s" en wel als volgt "Peter Bleijers 1870". Wordt hiermee de even bedoelde veronderstelling bevestigd of gaat het hier om een geheel ander geslacht ? De meest simpele verklaring zou een spelfout kunnen zijn. Dat de naam door derden foutief werd geschreven is wel vaker gebleken, doch dit heeft verder geen consequenties gehad.
Pleyiers
In België komt de naam Pleyers voor geschreven als Pleyiers, dus met ingelaste "i". Behoren de personen die deze achternaam dragen tot de stamboom van de familie Pleijers?
Onderzoek heeft de volledige stamboom vanaf 1760 opgeleverd. Deze familie is afkomstig uit de stad Ronse in België. Philippe Antoine Plahiers geboren in Ronse in 1819 heeft na huwelijk zich gevestigd in Nukerke en werd aldaar ingeschreven onder de naam Pleyiers, die sindsdien al zijn nakomelingen is ten deel gevallen in plaats van Plahiers.
Volgens de uit Sirault afkomstige grootvader van Marc Pleyiers zou het gaan om een foutieve schrijfwijze die zou zijn ontstaan bij inschrijving voor het Napoleontische leger van diens vader (nadien rond Oudenaarde gevestigd). Als vast komt te staan dat het feitelijk om een foutieve schrijfwijze gaat dan zou dit betekenen dat de personen van de familie Pleyiers zeer waarschijnlijk gerelateerd zijn aan de stamboom Pleijers.
Etymologie
De etymologische betekenis van het woord Pleijers zou betekenen "muziekspelers" zoals aanvankelijk werd verondersteld. Waarschijnlijker is het dat de naam is ontleend aan bewoners van de hoeve "Pleyersbosch".
Over dit woord dat nog voorkomt in de plaatsen Gemmenich, Hombourg en Remersdael, beschrijft A. Boileau in zijn boek "Enquête dialectique sur le toponymie germanique du Nord-Est de la Province de Liège" (Deel I, editie 1954, verschenen bij Gothier) : naam gegeven aan de weiden en gronden liggende rond de hoeve.
Ontleden we de naam Pleijers als volgt: "Pleij" - "ers" dan zien we dat het eerste gedeelte gelijk is aan het dialectische woord "Pley" dat plein of plaats betekent en als zodanig in dorpen als Slenaken, Raeren, Gemmenich, Hombourg, Remeersdael, 's Gravenvoeren en Noorbeek wordt gebruikt en aldaar vaak ook nog als officiële (straat)naam- aanduiding staat geboekt. Het is niet uitgesloten dat de herkomst van de stamnaam Pleijers derhalve daarvan is afgeleid.
Anderzijds is het ook denkbaar dat een dergelijke straatnaamaanduiding eenvoudigweg is afgeleid van een min of meer belangrijke persoon die de naam Pleijers draagt. Zo zal dit wel het geval zijn in Holset waar een aldaar gelegen straat "Pleyers-weg" is genoemd. (Dat de moeder van een voormalige Holset pastoor ook Pleyers was genaamd is louter toevallig).
Tenslotte blijft de vraag open of er verband bestaat tussen de naam Pleijers en de woorden "Pleije/Pleijen". Volgens het Middelnederlandse handwoordenboek (bewerker J. Verdam; uitgever M. Nijhoff, 's Gravenhage 1949) is "Pleije" de naam voor verschillende muziektuigen terwijl "Pleijen" (playen) wordt vertaald met: pret hebben, jubelen, juichen, dansen of springen van vreugde.